كێ سەرقاڵی كرداری سیاسی بێت؟ وە كەی؟
بەروار: 2009/09/08سەردارن: 2961نوسەر: محمد ناصرالدین الألباني (رحمە الله تعالی)

بسم الله الرحمن الرحيم
سەرقاڵ بوون بەسیاسەتەوە (لەم روژگارەدا) خۆخەریك كردنە ، لەگەڵ ئەوەشدا ئیمە نكۆڵی كاری سیاسی ناكەین بەڵام ئێمە بڕوامان بەڕیزبەندی شەرعی ومەنتقی هەیە لەیەك كاتدا ((التسلسل الشرعي المنطقي)) ، ئێمە دەست پێ دەكەین بەبانگەوازكردن بۆ بیروباوەڕ لەدوای ئەو بۆ عیبادەت پاشان بۆ هەڵسوكەوت و ڕەوشت بەشێوەیەكی ڕاست و پەروەردەیی ، بێگومان لەدوای ئەوە ڕۆژێك دێت بچینە نێو قۆناغی سیاسەتەوە بەمانایەكی شەرعیانە لەبەر ئەوەی سیاسەت لەڕاستیدا بەمانای بەرێوەبردنی كاروباری میللەت دێت ، كێ كاروباری میللەت بەڕیوەدەبات؟ نە(زەید)ە و نە(عەمر)ە و نە(بەكر)ە لەوانەی سەركردەی حزبێكن یان ڕابەری گروپێكن یان پێشەوای كۆمەڵێكن بەڵكو ئەم كارە(سیاسەت =بەرێوبردنی وڵات) تایبەتە بەسەركردەی وڵاتەوە(نەك سەركردەی ریكخراو وگروپ) ئەو كەسەش بەیعەتی پێدرا بێت لەلایەن خەڵكەوە ، ئەمەش ئەوە پێویست دەكات سەركردە ئاگاداری سیاسەتی ڕۆژگار بێت.
ئەگەر موسڵمانان یەك كۆمەڵ نەبوون -وەكو ئەمرۆ- ئەوە هەر سەركردەیەكی وڵات فەرمانڕەوای دەكات لەسنوری دەسەڵاتیدا ، بەڵام ئێمە خۆمان خەریك بكەین بەكردارێكەوە ئەگەر وادابنێین بەتەواوەتی شارەزاین لەو كردارەدا"كەسیاسەتە"، ئەوە ئەو شارەزاییە هیچ سودێكمان پێ ناگەیەنێت لەبەر ئەوەی ناتوانین ئەم كردارە بەرێوەببەین چونكە ئێمە (ئەمرۆ) توانای بڕیاردانمان نییە لەبەرێوەبردنی وڵاتدا ، ئەمەش خۆی بۆ خۆی (سەرقاڵ بوون بەسیاسەتەوە) بێ سودە ، شایانی باسە ئەگەر نمونەیەك بهێنینەوە: ئەو شەڕانەی دەكرێ دژی موسڵمانان لەوڵاتانی جیهاندا ئایا هەڵگیرساندنی حەماسەتی موسڵمانان دژی ئەم كردارانە هیچ سودێكی هەیە؟ لەكاتێكدا ئێمە توانای جیهاد كردنمان نیە كەسەركردەیەك بەرێوەی ببات بەیعەتی پێدرابێ.
هیچ سودی نیە(ئێستا) ئەم جۆرە كردارانە وەناڵیم واجب نیە ، بەڵكو دەڵێین كردارێكە پێش كاتی هاتنی دەستی پێ كراوە لەبەر ئەوە پێویستە خۆمان و كەسانی تر كەبانگەشەیان دەكەین بۆ ڕێگای ڕاست سەرقاڵ بكەین بەتێگەیشتن لەئیسلامی ڕاستەقینە ، وە پەروەردەیان بكەین بەپەروەردەیەكی ڕاست ، بەڵام خەریك كردنیان بەكاری حەماسی و عاتفیەوە دووریان دەخاتەوە لەوەی بتوانن لەبانگەوازی ئیسلام تێ بگەن لەكاتێكدا پێویستە هەموو كەسێكی باڵغی موسڵمان پێ ی هەلسێت ، لەوانە ڕاست كردنەوەی هەڵە لەبیروباوەڕدا وە هەروەها ڕاستكردنەوەی هەڵە لەپەرستن و هەڵسوكەوتدا ئەمانە هەمووی فەرزی عەینە كەهیچ كەسێك پاسا و بیانوی نیە ئەگەر كەمتەرخەم بێت ، بەڵام كردارەكانی تر هەندێكیان فەرزی كیفائیە"فرض الكفاية" وەكو ئەو كردارەی پێ ی دەوترێ"فقە الواقع".
وەخۆ خەریك كردن بە"كرداری سیاسی" یەوە لەڕاستیدا بۆ ئەو كەسانەیە كەخاوەن دەسەڵاتن ، ئەوانەی خاوەن چارەسەرو بڕیارن (الحل والعقد) ئەو كەسانە سوودمەند دەبن بەگرنگی دان بەسیاسەت.
بەڵام ئەو سیاسەتەی چەند كەسانێك خۆیان پێوە خەریك كردوە بێ ئەوەی خاوەن بڕیاردان و چارەسەركردن بن وەخەڵكیان سەرقاڵ كردوە بەكارێكی گرنگ لەچاو كارێكی گرنگتر ، بەم كارەش خەڵكیان دوورخستوەتەوە لەناسین و زانینی تەواو بۆ ئیسلام ، ئەمەش بەڕوونی و ئاشكرا هەستی پێ دەكرێ لەڕێبازی زۆرێك لەگروپ وحیزبە ئیسلامیەكانی ئەمڕۆدا ، بەشێوەیەك دەبینین پشتیان كردوە لەوەی كەوا گەنجی موسڵمان فێری بیروباوەڕی ڕاستەقینە و پەرستن و هەڵسوكەوتی جوان بكەن بەڵكو هەندێ لەو بانگەوازخوازانە خۆیان خەریك كردووە بەكاری سیاسەتەوە وە هەوڵ دەدەن بچنە ناو پەرلەمانەوە كە لەو پەرلەمانەدا حوكم بەقورئان ناكرێت ، بەم شێوەیە ئەم حیزبانە دووركەوتونەتەوە لەگرنگترین شت ((كە بانگەوازكردنە بۆ یەك خوا پەرستی)) ، وەسەرقاڵ بوونە بەوەی لەڕوژگاری ئەمڕۆدا گرنگ نیە.
هەروەها ئەوەی لەپرسیارەكەدا هاتووە لەچۆنێتی بەشداری كردنی موسڵمان لەگۆڕانكاری و چاكسازی ئەم ڕۆژگارە ناهەموارەدا ،
دەڵیم :هەر موسڵمانێك پەپێ ی توانای خۆی ، ئەوەی لەسەر زانایان پێویستە لەسەر كەسانی تر پێویست نیە، وەكو باسی دەكەم لەم بۆنەیەدا (المناسبة):
بەڕاستی خودای گەورە نیعمەتی خۆی تەواو كردوە بەناردنی قورئانەكەی وە گێراویەتی بەدەستور و یاسا بۆ باوەڕداران ، لەو قورئانەدا خودای گەورە فەرموویەتی: {فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ} ( الأنبياء: ٧).
واتە "پرسیار بكەن لەكەسانی خاوەن زانست لەو شتانەی كە ئێوە نایزانن"
خودای گەورە كۆمەڵگای ئیسلامی گێراوە بەدوو بەش: زانایان وخەڵكانێك كەزانانین، وەهەریەكەیان واجب و ئەركی خۆی بۆ دیاری كردوە لەسەر ئەوی تریان ئەو واجبە نیە، ئەوەی زانا نیە پێویستە پرسیار بكات لەو كەسەی كەخاوەن زانستە، وە پێویستە لەسەر زانایان وەڵام بدەنەوە لەو بابەتانەی پرسیاریان لێ دەكرێ.
بەم شێوەیە واجبات دەگۆرێت بەگۆڕانی كەسەكە ، زانایانی ئەمرۆ پێویستە بانگەوازی (خەڵكی) بكەن بۆ ڕێگای ڕاست بەپێ ی توانا ، وەكەسانێك كەزانا نین دەبێت پرسیار بكەن دەربارەی ئەو شتانەی پێویستە لەسەریان فێری ببن یان پێویستە لەسەر ئەوانەی كەئەمان سەرپەرشتیان دەكەن وەكو خێزان ومنداڵ وەهاوشێوەی ئەمانە، ئەگەر موسڵمانان _لەهەردوو كۆمەڵەكە_ هەڵسان بەئەنجامدانی ئەوەی لەتوانایاندایە ئەوە سەرفراز دەبن (لەدنیا و قیامەت) لەبەر ئەوەی خودای گەورە دەفەرمووێت: {ڵا یُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا} (البقرە: ٢٨٦).
واتە"خودای گەورە داوا لە هیچ كەسێك ناكات تەنها بەئەندازەی توانای خۆی نەبێت ".
ئێمە بەداخەوە لەڕۆژگارێكدا دەژین پڕە لەئازارو ئەشكەنجە بەشێوەیەك لەمێژودا هاوشێوەی نیە ، ئەویش بریتیە لەزاڵبوونی بێ باوەڕان بەسەر موسڵماناندا ، هەروەك پێغەمبەری خودا صلى الله عليه وسلم خەبەرمان پێ دەدات وەك دەفەرمووێت: (تداعى عليكم الأمم كما تداعى الأكلة إلى قصعتها ) قالوا : أمن قلة نحن يومئذ يا رسول الله صلى الله عليه وسلم ؟قال: (لا ، أنتم يومئذ كثير ولكنكم غثاءٌ كغثاء السيل ، ولينزعن الله الرهبة من صدور عدوكم لكم ، وليقذفن في قلوبكم الوهن) قالوا: وما الوهن يارسول الله صلى الله عليه وسلم ؟قال (حب الدنيا و كراهية الموت) حديث صحيح :رواه أبو داود (17/4297) وأحمد(287/5) من حديث ثوبان رضي الله عنه، وصححه العلامة المحدث الألباني في السلسلة الصحيحة ( 958).
واتە"میللەتانی تر بەسەرتانە زاڵ دەبن و روتان تێ دەكەن وەكو چۆن خەڵكی دەڕژێنە سەر خواردن "
وتیان ئایا بەهۆی كەمیمانەوەیە لەو ڕۆژەدا ئەی پێغەمبەری خودا صلى الله عليه وسلم؟ فەرمووی :نەخێر ، ئیوە ئەو ڕۆژە زۆرن ، بەڵام وەكو كەفی سەر دەریا وان ، وە خودای گەورە ترس لەدڵی دوژمنانتان دەردەكات بەرامبەر بەئیوە وە "الوهن"دەخاتە دڵەكانتانەوە. وتیان: ئەی پێغەمبەری خودا صلى الله عليه وسلم "الوهن" چیە؟ فەرمووی:(خۆشەویستی دنیا و پێ ناخۆش بوونی مردنە).
بەم شێوەیە پێویستە زانایان كۆشش بكەن بۆ پاككردنەوەی بیروباوەڕی موسڵمانان وەپەروەردەكردنیان ، ئەویش بەفێركردنی یەك خواپەرستی ڕاستەقینەو چاككردنەوەی بیروباوەڕ وعیبادەت و هەڵسوكەوت دەبێت.
هەموو كەس بەپێ ی توانای خۆی لەو وڵاتەی تێیدا دەژی (چاكسازی بكات) ، لەبەر ئەوەی ئێمە لەحاڵەتێكی وەكو ئەمڕۆدا ناتوانین هەستین بە جیهادكردنی جولەكە ((الیهود)) لەیەك ریزدا ، بەم شێوەیە ناتوانین هەستین بەم جیهاد و تێكوشانە بۆ بەرەنگاری كردنی ئەو دوژمنانەی كەوا زاڵبوونە بەسەرماندا ، بەڵام پێویستە لەسەر موسڵمانان هەموو وسیلەو هۆكارێكی شەرعی بگرنەبەر كە لەتوانایاندایە .
وە لەبەرئەوەی ئەگەر تواناشمان هەبێ ناتوانین بەكردار بجوڵێین بۆ ئەو جیهادە چونكە لێرەدا چەندها حكومەت و سەركردە و كاربەدەست هەیە لەزۆرێك لەوڵاتە ئیسلامیەكاندا _بەهەموو پەژارەیەكی زۆرەوە_ كەسیاسەتێك بونیات دەنێن لەگەڵ سیاسەتی شەرعدا ناگونجێ.
بەڵام ئێمە دەتوانین _بەیارمەتی خودای گەورە_ئەو دوو كردارە گەورەی لەپێشتردا باسمان كرد جێ بەجێ بكەین ئەویش بریتیە لە چاكسازی و پەروەردەكردن "التصفية والتربية" ، لەكاتێكدا بانگەوازخوازانی ئیسلام هەڵسان بەم كردارە گرنگە لەوڵاتیك كە سیاسەتەكەی لەگەڵ سیاسەتی شەرعیدا ناگونجێ ، وەپاشان كۆبونەوە لەسەر ئەم بنەما گرنگە، من وادەبینم_لەم ڕۆژگارەدا_ئەو فەرموودەی خودای گەورە بەسەریاندا ڕاست دەبێتەوە كەدەفەرمێت: { وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ *بِنَصْرِ اللَّهِ } ( الروم: ٤ - ٥).واتە"جا ئەو ڕۆژە بڕواداران خۆشحاڵ و دڵخۆش دەبن بەسەركەوتنێك لەلایەن خوداوە" .
=======================================
ئەم بابەتە لە كتێبی (( سەرەتا یەك خواپەرستی ئەی بانگەوازخوازانی ئیسلام )) دەرهێنراوە
لە وتەكانی زانای فەرموودەناس محمد ناصرالدین الألباني (رحمە الله تعالی)
وەرگێڕانی : هیوا نجم الدین حیدر